Winnaar NPGZ Stimuleringsprijs 2022

Het Noordelijke Platform GehandicaptenZorg (NPGZ) reikt jaarlijks een prijs van 10.000 euro uit voor een innovatief project dat bijdraagt aan de kwaliteit van leven van mensen met een beperking. Bij het NPGZ zijn bijna 20 organisaties aangesloten die in de drie noordelijke provincies zorg en ondersteuning bieden aan mensen met een beperking. De ingezonden projecten van de organisaties worden beoordeeld op onder andere relevantie, vernieuwing, bijdrage aan de kwaliteit van leven, wetenschappelijk onderzoek en overdraagbaarheid. De jury heeft de NPGZ Stimuleringsprijs 2022 toegewezen aan Trajectum. Hun initiatief om stress te verminderen door biofeedback en muziek draagt bij aan eigen regie van mensen met een licht verstandelijke beperking.

Slaapapneu laagdrempelig behandelen

Trajectum was evenals Alliade en Ambiq uitverkoren om haar project in een tweede ronde toe te lichten aan de jury op vrijdag 20 mei in Assen. Alliade beet het spits af. Rixt Nijenhuis-Huls (artsVG-onderzoeker) en Anja de Vries (verpleegkundig-specialist-onderzoeker) legden uit dat bijna 80% van de mensen met downsyndroom slaapapneu heeft. In de praktijk is sprake van forse onderdiagnostiek. Een officieel slaaponderzoek in een slaapcentrum of ziekenhuis wordt vaak als (te) belastend ervaren. De onderzoekers vertelden over de resultaten uit hun eerdere onderzoek. Ze toonden aan dat de WatchPAT een veelbelovend instrument is om slaapapneu laagdrempelig vast te stellen bij deze doelgroep (www.alliade.nl/pwo/watchpat). Uit het onderzoek kwam naar voren dat een fors aantal deelnemers houdingsafhankelijke slaapapneu heeft. Laagdrempelig vaststellen van slaapapneu is het begin, maar hoe kan het laagdrempelig worden behandeld? In een vervolgstudie wil Alliade onderzoeken met welke hulpmiddelen houdingsafhankelijke slaapapneu op de beste manier laagdrempelig kan worden behandeld en hoe cliënten dit ervaren. Door slaapapneu (tijdig) vast te stellen en te behandelen kan de kwaliteit van leven sterk verbeteren.

Diagnostiekverslagen in beeld

De tweede presentatie werd gegeven door zelfstandig zorginnovator Niels Bloembergen (www.nielsbloembergen.nl). Hij presenteerde namens Ambiq het project ‘Diagnostiek in beeld’. Bloembergen gaf aan dat diagnostiekverslagen van behandelaren vaak erg tekstueel zijn, met veel jargon wat niet goed te begrijpen is voor mensen met een lichte verstandelijke beperking. In dit project wordt een prototype ontwikkeld dat het mogelijk maakt een talig en complex diagnostiekverslag om te zetten in een begrijpelijke persoonlijke animatiefilm. Deze animatie helpt cliënten veel beter te begrijpen wat er uit onderzoeken naar voren komt. Zo sluiten ze, in de communicatie hierover naar mensen met een verstandelijke beperking, beter aan bij hun mogelijkheden en belevingswereld.

Stress verminderen door biofeedback en muziek

Als derde presenteerden Marlieke van Swieten (orthopedagoog bij Trajectum en promovenda) en Judith Verheijen (GZ-psycholoog bij Trajectum) het project om stress te verminderen bij cliënten met een lichte verstandelijke beperking door middel van biofeedback en muziek. Biofeedback is een methode waarbij cliënten via een speciaal horloge informatie krijgen over hun (oplopende) stressniveau op basis van hun hartslag en huidgeleiding. Zodra dit wordt gedetecteerd krijgt de cliënt een bericht op zijn/haar smartphone om een gepersonaliseerde afspeellijst in Spotify te luisteren. X-system is een recent ontwikkeld systeem om de mate van lichamelijke opwinding (stress) op muziek te bepalen met de “Net arousal index” (NAI). De favoriete muzieknummers van de cliënt kunnen op deze manier worden ingedeeld op een NAI schaal van 0 tot 1. Rustige liedjes krijgen een lage waarde (0 - 0.20) terwijl opzwepende muziek een hoge waarde (0.80 – 1) heeft. In haar promotieonderzoek wil Van Swieten binnen Trajectum en andere De Borg-instellingen onderzoeken of biofeedback gecombineerd met het luisteren naar muziek, al dan niet samengesteld door X-system, leidt tot vermindering van stress en spanning. Meer hierover op de website van De Borg: www.deborg.nl/onderzoek-innovatie/wearables-in-practice-wip/

Winnaar

De jury was onder de indruk van de gedrevenheid en enthousiasme van alle presentaties. Met elk plan wordt geprobeerd om het leven van cliënten met een beperking te verbeteren in de vorm van laagdrempelige behandeling van slaapapneu (Alliade), het begrijpelijker maken van diagnostiekverslagen middels video’s (Ambiq) of stressvermindering met biofeedback en muziek (Trajectum). Op basis van de schriftelijke indieningen en de presentaties heeft de jury na uitvoerig beraad en de afweging van de criteria besloten om de NPGZ Stimuleringsprijs 2022 toe te kennen aan Trajectum. Het plan beantwoordt aan een duidelijke praktijkvraag. Het is goed doordacht en voorbereid, en voldoet aan alle criteria van de jury. Alle seinen staan om groen om het onderzoek uit te voeren. Er is zicht op aantoonbare resultaten die op korte termijn geïmplementeerd kunnen worden in de praktijk. Aangezien begeleiding vaak niet continue bij mensen met een lichte verstandelijke beperking aanwezig is, draagt dit initiatief bij aan de eigen regie van cliënten om zelf – middels biofeedback en muziek – te komen tot ontspanning. Hoewel Alliade en Ambiq de Stimuleringsprijs (net) niet hebben gewonnen, wil de jury ook grote complimenten richting hen uitspreken voor de mooie initiatieven. De NPGZ Stimuleringsprijs 2022 wordt op 23 juni tijdens het NPGZ Kennisfestival in De Nieuwe Kolk in Assen aan de onderzoekers van Trajectum uitgereikt.

NPGZ

Het NPGZ (www.npgz.nl) is een platform van bestuurders en regiodirecteuren uit de gehandicaptenzorg in Groningen, Friesland en Drenthe. Zij ontmoeten elkaar een aantal keren per jaar en bespreken regionale of landelijke zaken/ontwikkelingen, trends en dilemma’s. Namens het NPGZ beoordeelt de jury van de Stimuleringsprijs de inzendingen. De jury bestaat uit 5 leden vanuit diverse achtergronden (bestuur, overheid, bedrijfsleven, onderzoek en zorggebruiker), te weten: drs. René Boom (juryvoorzitter; vml. directeur Humanitas DMH Noord-Nederland), Anja Feenstra (cliëntlid; LFB Assen), Daniël Charmes BBA (ondernemer, managing partner Ypsylon), drs. Jan-Willem van de Kolk (vml. wethouder en o.a. voorzitter rekenkamer gemeente Westerkwartier), dr. Alain Dekker (docent-onderzoeker Rijksuniversiteit Groningen/UMCG en hoofd afdeling PWO, Alliade). Juryleden die betrokkenheid hebben (gehad) bij een van de organisaties onthouden zich van stemming bij de desbetreffende inzending. Eerdere winnaars van de NPGZ Stimuleringsprijs zijn te vinden op www.npgz.nl/activiteiten