Welkom

Lange tijd was wetenschap erop gericht de werkelijkheid te begrijpen en te verklaren. De kennis die dat oplevert, zou mensen in staat stellen om te voorspellen wat er gebeurt en de wereld naar hun hand te zetten. Wetenschap beloofde zo zekerheid en comfort.

Hoewel ze ons ver heeft gebracht, begon rond 1900 het v...

Inleiding

Mensen met een verstandelijke beperking in Nederland

In Nederland leven naar schatting 1,1 miljoen mensen met een verstandelijke beperking (Wottiez et al., 2019). Van deze groep hebben 70.000 mensen een ernstige verstandelijke beperking, 660.000 mensen een matige verstandelijke beperking en 370.000 mense...

1. Inleiding

Ouders met een verstandelijke beperking worden vaak geconfronteerd met uitdagingen, zoals mentale gezondheidsproblemen en sociaaleconomische kwetsbaarheid, die van invloed kunnen zijn op hun rol als ouder (Emerson & Brigham, 2013). In de afgelopen dertig jaar is er steeds meer aandacht voor de oververt...

1. Inleiding

In Nederland komt downsyndroom voor bij ongeveer 1 op de 1000 mensen (De Groot-van der Mooren et al., 2021). De levensverwachting is de afgelopen decennia sterk toegenomen tot ruim 60 jaar vandaag de dag (Dekker, 2025). De keerzijde van deze trend: leeftijd is de belangrijkste risicofactor voor dementi...

1. Inleiding

Mensen met verstandelijke beperkingen (VB) hebben een hoger risico op ouderdoms- en leefstijlgerelateerde aandoeningen dan mensen zonder VB (Evenhuis, 2014; Hilgenkamp et al., 2012; Oppewal et al., 2015; Schoufour et al., 2013). Beperkingen in mobiliteit en beperkingen door chronische aandoeningen, har...

In het voorjaar van 2026 zal voor de zestiende keer de Ds. Visscherprijs worden uitgereikt aan de schrijver van het beste proefschrift op het terrein van de gehandicaptenzorg, dat tussen 1 november 2023 en 1 november 2025 is verdedigd. De winnaar ontvangt een geldbedrag van € 20.000 bruto. Voor de genomineerden, die...

Met NTz willen we inzichten delen die bijdragen aan betere zorg en ondersteuning. In deze editie stelt Gijs van Gemert echter dat we daarin maar beperkt slagen. Niet alleen NTz, maar ook andere kennisplatforms en -pleinen dragen volgens hem onvoldoende bij aan het verbeteren van de praktijk. Sterker nog: de informat...

Hoe staat het ermee? 

NTz is destijds opgericht met het doel de zorg voor mensen met een beperking een stevige wetenschappelijke basis te geven. Daar was Sander Nemeth, directeur van het Bisschop Bekkers Instituut, eigenlijk altijd al mee bezig. Hij huldigde het principe: ‘Als je iets meent te weten, maar het niet ...

Het is een hele eer om gevraagd te worden een reactie te schrijven op een artikel van professor Van Gemert. Van Gemert is door het CCE als één van de Hollandse Meesters benoemd en dat noopt mij tot enige bescheidenheid wanneer ik zijn inbreng ga bespreken. Ik doe dat vooral vanuit praktijkervaring in mijn rol als ca...

Arco Fritzsch noemt zijn reactie Het nut van een faciliterende omgeving. Dat is een sterke versmalling van waar ik het over heb. Alsof we een technische kwestie bespreken, waarin eventuele (onderzoeks)resultaten de doorslag geven. Fritzsch breekt een lans voor methodisch werken, systematisch handelen bij probleemged...

Inleiding  

Kinderen met een licht verstandelijke beperking (LVB) vormen een kwetsbare groep die vaak voor complexe uitdagingen staat op zowel sociaal-emotioneel als gedragsmatig vlak. Deze kinderen ervaren vaak moeite met het reguleren van emoties, wat kan leiden tot agressief gedrag en spanningen in de sociale om...

Ouders en begeleiders spelen een belangrijke rol in adequate emotieregulatie bij personen met een (zeer) ernstige verstandelijke en/of meervoudige beperking (hierna personen met een ernstige verstandelijke beperking genoemd). Adequate emotieregulatie is belangrijk voor de kwaliteit van leven en het emotioneel welzij...

Met deze editie zetten we een nieuwe stap in de ontwikkeling van NTz met een nieuwe eigentijdse vormgeving die het leesplezier vergroot zonder de inhoud uit het oog te verliezen. Hoewel de vorm verandert, blijft onze missie dezelfde: waardevolle kennis delen over zorg en ondersteuning voor mensen met een verstandeli...

Met de eerste stappen in 2025, laten we 2024 achter ons. Een nieuw jaar waarin we trends achter ons laten, lopende uitdagingen met ons meenemen en ons opmaken voor nieuwe bewegingen. De decennialange voortgang van de individualisering is een ontwikkeling die eigenlijk alle drie deze elementen behelst: het lijkt zich...

Zeven jaar geleden stapte ik over van onderzoek naar behandelkeuzes bij kanker naar epidemiologisch onderzoek in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking (VB). Ook hier werd kanker één van de speerpunten van mijn onderzoek, en is dat tot op de dag vandaag. Vanuit de oncologie was ik gewend dat behandelop...

Ter gelegenheid van het vijftigjarig jubileum van het NTz reflecteren we op wat de toekomst brengt voor zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking. Deze reflectie vraagt niet alleen om een blik op nieuwe ontwikkelingen, maar ook om een kritische kijk op hoe we onze jeugdigen en professionals v...

Hulp of zorg bieden aan een naaste, zoals een chronisch zieke partner, een dochter met een verstandelijke beperking, of een vriend met psychische problemen is iets wat veel mensen vanzelfsprekend doen. De bestaande sociale relatie vormt de basis van deze mantelzorg. Veel mensen realiseren zich niet dat zij ‘mantelzo...

De huidige maatschappelijke druk op de verstandelijk-gehandicaptenzorg vraagt om herijking door zorgorganisaties om passende ondersteuning te kunnen blijven bieden. Om de zorg toekomstbestendig te maken zijn aanpassingen nodig in de manier waarop de zorg is georganiseerd. Dit is mogelijk door gerichter te intervenië...

Binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking is er in de afgelopen jaren sprake van een sterke toename in het aantal cliënten met (ernstig) gedragsproblematiek (Rebel, 2017, Gommans & Offringa, 2022). Bij ernstig probleemgedrag zijn de frequentie, de duur en/of de momenten waarop het gedrag voorkomt z...

1. Inleiding

Obstipatie is een van de meest voorkomende gezondheidsproblemen bij mensen met verstandelijke beperkingen (VB) (Bermudez art, 2019; Holingue et al., 2018). Er worden in de literatuur prevalenties beschreven variërend van 16 tot boven de 90%, afhankelijk van de mate van VB, de oorzaak van de beperking, ...

Dit is het laatste nummer van de vijftigste jaargang van NTz. Vijftig jaar lang biedt NTz nu een platform voor onderzoekers om hun bevindingen te delen met lezers in Nederland en Vlaanderen. En lezers kunnen in een opinie in NTz daarop weer reageren. Als Nederlandstalig wetenschappelijk tijdschrift vervult NTz zo ee...

1. Introductie

Het psychofarmacagebruik in de intramurale zorg voor mensen met verstandelijke beperkingen (VB) of kwetsbare ouderen, veelal met dementie, is hoog en vaak langdurig (Henderson et al., 2020; Koch et al., 2021; Mulders et al., 2019; Sheehan et al., 2015). Gebruik van meerdere psychofarmaca tegelijkerti...

1. Introductie

De gehandicaptenzorg staat voor grote uitdagingen als gevolg van maatschappelijke ontwikkelingen zoals personeelskrapte, hoge mate van vergrijzing en toenemende complexiteit van zorg (Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland, 2023). De prognose is dat binnen de sector zorg en welzijn het personeelsteko...

De Olympische Spelen en meer nog de Paralympische Spelen vestigden deze zomer de aandacht op sport door mensen met een beperking. In deze column rapporteren we bevindingen over sport en bewegen door mensen met een lichte of matige verstandelijke beperking. Vanuit het Nivel Panel Samen Leven¹ beantwoordden 285 deelne...

NTz bestaat vijftig jaar. Naar aanleiding daarvan gaan dr. Marion Kersten en dr. Martin Schuurman in dit nummer in op de ontwikkeling van het kennisbeleid in de gehandicaptenzorg tussen 1974 en 2024. Ze doen dat aan de hand van een beschrijving van vier periodes. Van elke periode typeren ze het onderzoeksbeleid, het...

1. Inleiding

Voor professionals in organisaties voor zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking is kennis een voorwaarde om goed te kunnen presteren (Buntinx & Van Gennep, 2007; Embregts & Hendriks, 2011). Hetzelfde geldt voor professionals in het algemeen (Weggeman, 2015; RVS, 2017).

1. Inleiding

Een goede mondgezondheid is belangrijk voor de algehele gezondheid en de kwaliteit van leven van mensen (Bagattoni et al., 2018; Fiske et al., 2000; Persson et al., 2009). Een slecht gebit kan onder andere zorgen voor een slechte adem en pijn. Een slechte adem kan tot negatieve reacties in de omgeving ...

In deze column zoomen we ieder kwartaal in op de ervaringen van mensen met een lichte of matige verstandelijke beperking rond een bepaald thema. In deze editie richten we ons op leren en ontwikkelen. Al tijdens de coronapandemie ontdekten we in het panel dat mensen met een verstandelijke beperking deze periode soms ...

Bij een wetenschappelijk tijdschrift als NTz denk je waarschijnlijk niet snel aan gevoel. Ons doel is kennis over te brengen om lezers te informeren over wetenschappelijke inzichten en hen daarover aan het denken te zetten in relatie tot hun eigen onderzoek of praktijk. Maar onderzoek en de bevindingen daarvan kunne...