Welkom
NTz is het Nederlandstalige multidisciplinaire en praktijkgerichte wetenschappelijke tijdschrift op het terrein van de zorg en ondersteuning aan mensen met verstandelijke beperkingen.
Publiceren in NTZ?
Bekijk de auteursrichtlijnen
Word abonnee
Bekijk hier de mogelijkhedenRedactie
Neem contact op met de redactieInhoud NTz 1 - 2024
Inhoudsopgave van de eerste editie van 2024
Redactioneel
J. Zomerplaag
Dit is de eerste editie van de vijftigste jaargang van NTz. In 1974 startte het toenmalige Bisschop Bekkers Instituut met de uitgave van RUIT, dat in 1989 werd omgedoopt tot het Nederlands Tijdschrift voor Zwakzinnigenzorg NTZ. Wat begon als een gratis mededelingenblaadje ontwikkelde zich tot wat al in 1999 gekwalif...
Is er een relatie tussen copingstrategieën en psychosociale problemen bij jongeren met een licht verstandelijke beperking en ernstige gedragsproblemen in een Orthopedagogisch Behandel Centrum?
G. Kocken, M. van der Molen en B. Orobio de Castro
1. Inleiding
Jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) vertonen drie- tot viermaal vaker ernstige psycho-sociale problematiek en psychiatrische stoornissen dan gemiddeld begaafde leeftijdgenoten (Dekker et al., 2006). Een van de factoren die samen-hangen met deze problematiek is stress (Hartley & MacLea...
De haalbaarheid van dagelijks monitoren bij adolescenten en jongvolwassenen met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid
D. Hulsmans, E. Poelen, A. Lichtwarck-Aschoff en R. Otten
1. Introductie
Zelfrapportage vragenlijsten worden vaak gebruikt in onderzoek en zorgmonitoring bij jongeren met een licht verstandelijke beperking of zwakbegaafdheid. Een licht verstandelijke beperking kenmerkt zich door een intelligentie quotiënt (IQ) tussen de 50 en 69, gecombineerd met beperkingen in het adapti...
'Emotionele ontwikkeling' of toch weer 'sociaal-emotionele ontwikkeling'?
J. Gielen
1. Inleiding
In zijn proefschrift uit 1983 beschrijft Anton Došen enkele casussen van ‘zwakzinnige’ kinderen met psychische en gedragsproblematiek waarbij hij bij diagnostisch onderzoek vaststelt dat het emotionele ontwikkelingsniveau beduidend lager is dan het cognitieve niveau. Ook toont hij aan dat bepaalde ontw...
Ds. Visscherprijs 2024
Op 14 maart 2024 werd voor de vijftiende keer de Ds. Visscherprijs uitgereikt. Achttien proefschriften werden ingezonden. De diversiteit was erg groot, zowel in onderwerp, gekozen methoden en de universiteiten waar de promotie plaatsvond.
Uit de achttien ingezonden proefschriften nomineerde de jury drie proefsch...
Winnaar Ds. Visscherprijs 2024
De goede zorgrelatie in de langdurige zorg
M. Heerings
1. Introductie
Waarden zoals eigen regie, zelfredzaamheid, persoonlijk herstel en participatie worden steeds belangrijker in begeleid- en beschermd wonen voor mensen met een verstandelijke beperking of een ernstige psychiatrische aandoening. Ook in de thuiszorg voor ouderen zijn deze waarden in opkomst. Het in de p...
Genomineerde Ds. Visscherprijs 2024
Verbetering van de medische zorg voor volwassenen met Prader-Willi syndroom
K. Pellikaan
1. Inleiding
Prader-Willi syndroom (PWS) heeft een ongekende impact op het leven van de persoon met PWS en zijn omgeving. Naast een verstandelijke beperking (VB) hebben mensen met PWS vaak een ongeremde eetlust. Hierdoor zoeken ze vaak continu naar eten en kunnen ze in een onbewaakt moment zóveel eten, dat hun maag...
Genomineerde Ds. Visscherprijs 2024
De toegevoegde waarde van ‘on demand’ ondersteuning op afstand. Ervaringen met DigiContact: 24/7 beschikbare ondersteuning voor zelfstandig wonende mensen met verstandelijke beperkingen
M. Zaagsma
Tijdens mijn promotietraject deed ik onderzoek naar een nieuw ondersteuningsinitiatief voor mensen met verstandelijke beperkingen die zelfstandig wonen in de maatschappij (in een eigen woning). Voor deze mensen is de toegang tot professionele en gespecialiseerde ondersteuning de afgelopen jaren onder druk komen te s...
Panel Samen Leven laat mensen met een verstandelijke beperking aan het woord
E. Zonneveld en H. Boeije
Er wordt veel gesproken over mensen met een verstandelijke beperking, maar wat vinden ze zelf van allerlei onderwerpen die hen aangaan, zoals wonen, vervoer, sociale participatie, digitalisering en zorg? Een manier om mensen met een verstandelijke beperking een stem te geven, is door hun situatie en ervaringen regel...
Advertorial
Psychiatrie VB voor de Arts VG
Vragen over deze nascholing?
Huisartsen, VS & PA's werkzaam binnen en met kennis van de VB groep zijn welkom!
Cursus
Als arts voor verstandelijk gehandicapten (VG) richt jij je op het bewaken en het bevorderen van de gezondheid van mensen met een verstandelijke beperking. Onder deze gezondheid valt ook de psychische gesteldheid va...
Inhoud NTZ 4 - 2023
Inhoudsopgave van de vierde editie van 2023
Redactioneel
J. Zomerplaag
De vorige editie van NTz bevatte een artikel van Embregts et al. waarin de doelgroepen LVB+ en EVB+ werden gedefinieerd op basis van hun kenmerken en ondersteuningsbehoeften. De auteurs reageren daarmee op de opkomst van deze labels in de praktijk. Met het artikel willen ze bijdragen aan een zorgvuldig en eenduidig ...
Constructvaliditeit van het Communicatieve Intentie Onderzoek bij kinderen met communicatief meervoudige beperkingen
M.D. Wessels, S.R.J.M. Deckers, H.L.J.M. van Balkom en A.A.J. van der Putten
1. Inleiding
Kinderen met communicatief meervoudige beperkingen (CMB) zijn kinderen waarbij er “al dan niet door een onderliggende aandoening (aangeboren of verworven) sprake is van twee of meer functiebeperkingen die samen zorgen voor zeer specifieke ondersteuningsbehoeften in de communicatie en taalverwervi...
Co-onderzoekers met een verstandelijke beperking: waar staan we en hoe verder?
M.I.M. Schuurman
1. Inleiding
Steeds meer wordt in de zorg en ondersteuning aan mensen met een verstandelijke beperking gebruik gemaakt van ervaringsdeskundigheid van de mensen zelf. Zo ziet een groeiend aantal zorgorganisaties de waarde in van de ervaringskennis van hun cliënten. Ook in onderwijs, beleid en wetenschap spelen ervar...
Moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG) kan voorkomen bij alle cliënten of cliëntgroepen binnen de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking
Reactie van Kennisketen Moeilijk Verstaanbaar Gedrag (MVG) van ’s Heeren Loo
E. Bisschops en M. Leeflang
In het NTz verscheen eind september jl. het artikel Kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een licht of ernstige verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychiatrische problematiek (Embregts et al., 2023). Dit artikel is met enthousiasme gelezen en besproken door de kennisketen Moeilijk Ve...
Laat LVB+ en EVB+ geen toestand zijn maar zorg voor perspectief!
P. Prins en P. Sterken
In 2019 verscheen het rapport Expertisecentra langdurige zorg (Wlz) (KPMG, 2019). Het doel van dit rapport was zicht te krijgen op doelgroepen omschreven als: ‘Laag volume hoog complex’. Mensen met een lichte verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychische problematiek (LVB+) en mensen met een ernst...
LVB+; theorie en praktijk
G. Nass
Het artikel ‘Kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een licht of ernstig verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychische problematiek’ in NTz 3, 2023, draagt hopelijk bij aan meer begrip voor de complexe, ingewikkelde situatie van mensen achter het label LVB+. In mijn reactie beperk ik ...
Uitreiking Ds. Visscherprijs 2024
Op donderdagmiddag 14 maart 2024 zal voor de vijftiende keer de tweejaarlijkse Ds. Visscherprijs voor het beste proefschrift in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking worden uitgereikt in Nijmegen.
In totaal zijn bij het jurysecretariaat 18 kandidaten aangemeld met een grote verscheidenheid aan boe...
Volgend jaar bestaat NTz vijftig jaar.
Gedurende het jaar zullen we daar op verschillende manieren aandacht aan besteden. Het bereiken van deze mijlpaal was niet mogelijk geweest zonder de inzet van velen die bij de totstandkoming van het tijdschrift betrokken zijn. Dat zijn vanzelfsprekend de auteurs en de abonnees, de redactie en de redactieraad en de ...
The good care relationship
M. Heerings
Het bevorderen van zelfredzaamheid en eigen regie staat hoog op de zorgagenda. Maar waar heb je het dan eigenlijk over? Ziet een cliënt eigen regie niet heel anders dan zijn woonbegeleider of naaste? In mijn het proefschrift ‘The Good Care Relationship in Long-term Care’ deed ik ethnografisch onderzoek en ontwikkeld...
Oproep voor indienen reacties
In de nieuwste uitgave van NTz schrijven Embregts et al. over de kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een licht of ernstig verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychische problematiek.
De redactie en auteurs zijn benieuwd naar reacties. Draagt deze inbreng volgens u bij aan het onderzo...
Inhoud NTz 3 - 2023
Inhoudsopgave van de derde editie van 2023
Redactioneel
J. Zomerplaag
Sinds enige tijd gaat in de gehandicaptenzorg veel aandacht uit naar complexe zorg. Als iemand die zich verdiept heeft in het complexiteitsdenken binnen de wetenschap, komt dat wat vreemd op mij over. In deze benadering is immers zorg altijd complex, omdat je te maken hebt met een samenspel van meer factoren dan je ...
Kenmerken en ondersteuningsbehoeften van mensen met een licht of ernstig verstandelijke beperking en ernstig probleemgedrag en psychische problematiek
P. Embregts, R. Didden, X. Moonen, G. Leusink en C. Schuengel
1. Inleiding
Bij mensen met een verstandelijke beperking manifesteert zich op jonge leeftijd een verminderd cognitief en adaptief functioneren (APA, 2013). Ook lopen zij een verhoogd risico op het ervaren van probleemgedrag in vergelijking met de algemene bevolking (Dykens, 2007), al variëren prevalentiecijfers ste...
Diagnostisch hulpmiddel dementie bij mensen met (zeer) ernstige verstandelijke (en meervoudige) beperkingen
Ontwikkeling en eerste praktijktoets
M. Wissing, S. Koudenburg, I. van der Wal, M. Groen, L. van Dam, J. Hobbelen, P. De Deyn, A. Waninge en A. Dekker
1. Inleiding
De levensverwachting van mensen met verstandelijke beperkingen (VB) neemt toe, wat onder meer te relateren is aan betere (medische) zorg (Coppus, 2013; Evans et al., 2013; Torr & Davis, 2007). Aangezien hogere leeftijd de belangrijkste risicofactor is voor dementie (Alzheimer Nederland, 2021), komt dem...
Ingrijpende jeugdervaringen bij mensen met verstandelijke beperkingen
M. Maaskant
1. Inleiding
Dit feitenoverzicht gaat over Adverse Childhood Experiences (ACE). Dit zijn, vrij letterlijk vertaald, negatieve ervaringen in de kindertijd. In dit feitenoverzicht wordt voor ACE, in navolging van VervoortSchel et al. (2021), de term ‘ingrijpende jeugdervaringen’ gebruikt.
Ingrijpende jeugdervaringen...
Proefschrift & Praktijk
J. Nieuwenhuis
Mijn naam is Jeanet Nieuwenhuis, ik werk zo’n dertien jaar als (beleids)psychiater en senior onderzoeker bij VGGNet. VGGNet is een specialisme binnen GGNeteen S-GGZ organisatie in NO Gelderlandvoor mensen met een Licht Verstandelijke Beperking (LVB) en Zwakbegaafdheid (ZB) met complexe psychiatrische problematiek. O...
Symposium ter herdenking van leven en werken van Anton Došen (1939-2023)
Op 3 januari van dit jaar is Anton Došen overleden. Vanwege zijn grote impact op de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking wordt er voor Vlaamse en Nederlandse professionals een uniek herdenkingssymposium als eerbetoon aan Anton georganiseerd. De dagvoorzitter is Filip Morisse.
In het ochtendprogramma...
Inhoud NTz 2 - 2023
Inhoudsopgave van de tweede editie van 2023
Redactioneel
J. Zomerplaag
In Quality of Life for People with Intellectual and Other Developmental Disabilities. Applications across Individuals, Organizations, Communities, and Systems beschrijven Schalock, Gardner en Bradley (2007) hoe de gehandicaptenzorg ooit ontstaan is om mensen weg te houden van de samenleving om te voorkomen dat ze to...
Oproep voor inzenden dissertaties Ds. Visscherprijs 2024
In maart 2024 zal voor de vijftiende keer de Ds. Visscherprijs worden uitgereikt aan de schrijver van het beste proefschrift op het terrein van de gehandicaptenzorg, dat tussen 1 november 2021 en 1 november 2023 is verdedigd. De winnaar ontvangt een geldbedrag van € 20.000 bruto.
De dissertatie moet een wetenschapp...
Het cliëntperspectief op uitkomstmaten bij behandeling van moeilijk verstaanbaar gedrag
Resultaten van een inclusieve Delphi-studie
G. de Kuijper, J. den Besten-van Ravenswaaij, P.J. Hoekstra & A. de Bildt
1. Inleiding
Moeilijk verstaanbaar gedrag (MVG) komt geregeld voor bij mensen met een verstandelijke beperking (VB). Hieronder valt zowel externaliserend gedrag (verbale en fysieke agressie, destructief en grensoverschrijdend gedrag, woede-uitbarstingen, hyperactiviteit en prikkelbaarheid) als internaliserend gedra...
De randvoorwaarden voor beeldzorg in de gehandicaptenzorg
Een concept mapping onderzoek
A. van der Poel, S. van der Weegen, M. van Bon-Martens, T. van Doesum & B. Boon
1. Inleiding
Recent is e-health door Nictiz gedefinieerd als ‘de toepassing van zowel digitale informatie als communicatie om de gezondheid en gezondheidszorg te ondersteunen en/of te verbeteren’ (Lettow et al., 2019). Dit is een update van eerdere veelgebruikte definitie van Pagliari et al. (2005, gebaseerd op Eys...
De ondersteuning van transgender personen met een licht verstandelijke beperking vanuit het perspectief van professionals
Een kwalitatieve studie
J. Maes, N. Peters-Scheffer, I. Derks & S. Stutterheim
1. Introductie
Genderdysforie bij mensen met een licht verstandelijke beperking (LVB) is onderbelicht in de wetenschappelijke literatuur én in de klinische praktijk (Zoutenbier & Kef, 2019). Genderdysforie, of genderincongruentie, verwijst naar een aanhoudende incongruentie tussen het ervaren gender van de persoon ...
De NIPT en het syndroom van Down Over: dilemma’s rond prenataal onderzoek
Boekbespreking
J. van Berkel
Met het boek ‘De NIPT en het syndroom van Down’ beogen de auteurs bouwstenen aan te reiken aan ouders die na de prenatale screening een keuze moeten maken of ze hun kind geboren laten worden of dat ze de zwangerschap afbreken. Tevens stellen zij als kernvraag: ‘Willen we een wereld waar alles wat afwijkt van het nor...